Najvažnije
How Good Of A Friend Are You Really?
Pitanje nataliteta je uvek prioritet, pogotovo ako je evidentan problem, odnosno ako se u gradu nekoliko godina unazad beleži pad broja rođenih beba, što je u Požarevcu slučaj.
“Bela kuga” je globalni problem koji u Srbiji sve više uzima maha, bračni parovi u proseku imaju 1,5 dete. Demografi upozoravaju da će do 2050. godine u Srbiji broj stanovnika drastično opasti, a da će radna snaga značajno ostariti i da će se smanjiti za 21 odsto. Ni Požarevac ne odstupa od ovog negativnog trenda u zemlji.
Zgrada Načelstva u Požarevcu
Prema podacima iz Matične službe, u Požarevcu je 2015. godine zabeležen isti broj rođenih i umrlih – 1.186, a naredne godine rođeno je nešto manje beba – 1.172, a preminulo je 1.132 lica. Nešto je bolja bila 2017. godina kada je rođeno 24 beba više, ukupno 1.196, ali je ipak bio veći broj umrlih - 1.252.
Od naredne godine smanjuje se broj novorođenčadi. U 2018. rođeno je čak 165 beba manje, dakle ukupno 1.031, a preminulo 1.238 osoba. Natalitet nastavlja da opada i u 2019. godini tokom koje je došlo na svet 1.025 beba, dok stopa mortaliteta raste, preminulo je čak 1.282 Požarevljana.
Crna statistika nastavljena je i u 2020. godini. Podaci iz Matične službe govore da su od januara do novembra tekuće godine na svet došle 744 bebe, a umrla su 983 građana na teritoriji Požarevca.
Od 2017. godine konstantno se smanjuje broj novorođenih beba u požarevačkom porodilištu
Evidentno je da poslednje četiri godine Požarevac beleži pad nataliteta, dok je stopa mortaliteta u porastu. Ekonomska situacija, nezaposlenost, male plate i odliv stanovništva samo su neki od uzroka postojećeg stanja, ali tu su i druge društvene okolnosti koje je neophodno istražiti u potrazi za odgovorima na pitanje - šta utiče na odlaganje ili odricanje od roditeljstva.
Ministarstvo za demografiju i populacionu politiku sprovelo je ispitivanje koje pokazuje da je pad nataliteta uslovljen finansijskom i socijalnom situacijom u državi, odnosno porodici. Osim toga, ispitanici spominju kao glavne nematerijalne razloge nezaposlenost mladih, nefleksibilno radno vreme i nedovoljan broj pokušaja vantelesne oplodnje o trošku države.
Razgovarali smo sa nekolicinom mladih ljudi do 35 godina, koji su želeli da ostanu anonimni, o glavnim razlozima pada nataliteta u Požarevcu. Većina tvrdi da je ekonomska situacija presudan faktor.
“Supruga i ja radimo za minimalac i zaista jedva uspevamo da “sastavimo kraj sa krajem”. Imamo dete od dve godine i za sada ne planiramo drugo, ne želimo da širimo porodicu ako sutra ne možemo deci da priuštimo sve što im je potrebno, a budućnost je vrlo neizvesna”, ističe dvadesetsedmogodišnji Požarevljanin.
“Radim već 10 godina u svojoj struci, u državnoj službi, i još uvek nisam dobila posao za stalno. Svake godine dobijem prekid ugovora o radu krajem avgusta, pa onda od septembra potpišem novi ugovor na određeno vreme. Želela sam prvo siguran posao, pa onda da rađam decu, međutim pošto se to nije desilo, planiram da rodim jedno dete”, kaže tridesetpetogodišnja Požarevljanka.
Dejan Krstić, član Gradskog veća zadužen za nevladine organizacije, kulturu, informisanje, socijalnu politiku i društvene delatnosti, smatra da razloga za ovu pojavu ima viŠe, ali je jedan dominantan.
“Mislim da se pre svega roditelji zadržavaju na jednom, eventualno dva deteta, zbog brojnih poslovnih obaveza i drugačijeg, ubrzanog načina života. Ipak to nije opravdanje da nemamo više dece, znate kako se kaže: “Gde ima za jedno, ima i za drugo, gde ima za drugo ima i za treće dete”, ističe Krstić.
Dejan Krstić, član Gradskog veća
Procena stručnjaka koji se bave steritetom je da svaki peti par u Srbiji ima problem da prirodnim putem dobije potomstvo. Osim steriliteta danak uzima i sve manji broj mladih koji se odlučuju na brak kao zajednicu, što u jednoj meri može imati uticaj i na natalitet.
Po rečima dr Vesne Lakić, specijaliste ginekologije i akušerstva i načelnice Službe ginekologije u Domu zdravlja Požarevac, u Požarevcu nema zvaničnih statističkih podataka koliko parova se suočava sa ovim problemom, ali je činjenica da je poslednjih godina u porastu.
“Svakodnevno imamo pacijentkinje sa problemom neplodnosti koje su u raznim fazama ispitivanja i lečenja, ali ne može da se kaže da zbog steriliteta opada natalitet jer je medicina dosta napredovala i taj problem se rešava inseminacijom i vantelesnom oplodnjom koju finansira država, a i grad. Pomerila se granica, žene sada uglavnom rađaju posle 25 godine i teško se odlučuju na više dece ako su nezaposlene ili nemaju siguran posao. Smatram da najviše utiču ekonomski razlozi, a potom i emigracije stanovništva u veće gradove i inostranstvo“, smatra Lakić.
Činjenica je da mladi odlaze iz Požarevca u veće gradove u Srbiji na studije, kao i da veliki broj njih ostane tamo da živi, radi i stvara porodicu. Pored toga, emigracije mladih iz ovog kraja mahom su uslovljene ekonomskim stanjem u državi i okrugu. Mladi nemaju posla ili su slabo plaćeni, pa su prinuđeni da bolji život traže van zemlje.
Prema podacima Centralnog registra obaveznog socijalnog osiguranja i Statističkog poslovnog registra, u 2018. godini stopa zaposlenosti (procenat zaposlenih u ukupnom stanovništvu starom 15 i više godina) bila je 44,9% , a prosečna neto zarada na teritoriji grada u 2018. godini, bila je oko 45 hiljada dinara. Ako uzmemo u obzir činjenicu da uglavnom odlazi radno sposobno stanovništvo koje je i reproduktivno sposobno, jasno je da je to jedan od velikih faktora koji utiče na pad nataliteta u Požarevcu.
“ Veliki broj naših sugrađana živi i radi u inostranstvu, pre svega u Austriji i Italiji. Prema poslednjim podacima, njih oko 8.500 živi i radi u inostranstvu”, navodi se na zvaničnom sajtu grada Požarevca.
Teritorija Požarevca obuhvata grad Požarevac, Gradsku opštinu Kostolac i 25 seoskih naselja. Prema poslednjem popisu stanovništva koji je rađen 2011. godine, na ovoj teritoriji živi oko 75.000 stanovnika, sam grad Požarevac ima 44.000 , a sa selima oko 61.000, navodi se na zvaničnom sajtu grada Požarevca.
U periodu od 2007. do 2018. godine broj stanovnika se kontinuirano smanjivao, tako da je sada za 13,42% manji od broja u početnoj godini posmatranja, tačnije Požarevac je u 2018.godini imao 72.272 stanovnika. Grad zbog pada nataliteta primetno i stari, pa je prema poslednjim podacima Republičkog zavoda za statistiku, prosečna starost stanovnika 42,6 godina.
Tek nakon popisa koji je planiran u oktobru 2021. godine znaće se preciznije koliko se od 2011. do 2020. smanjio broj stanovnika u Požarevcu, a tome je sasvim sigurno doprineo, između ostalog, pad nataliteta.
Ovaj tekst nastao je u sklopu projekta “ Da nas bude više – najvažniji posao ” koji sufinansira grad Požarevac po osnovu Konkursa za sufinansiranje projekata proizvodnje medijskih sadržaja za štampane medije, radio, televizijske, internet medije i novinske agencije za ostvarivanje javnog interesa u oblasti javnog informisanja na teritoriji grada Požarevca u 2020. Godini.
- Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
