Najvažnije
How Good Of A Friend Are You Really?
Iako je rano otišla iz svog rodnog mesta, Velikog Gradišta, njeni sugrađani je nisu zaboravili. Čuvena Gradištanka, Žanka Stokić, ima svoju bistu u gradskom parku, a ovdašnje pozorište nosi njeno ime. I to nije sve, Gradištanci imaju još planova kako da odaju počast heroini srpskog glumišta i zauvek je otrgnu od zaborava.
Živana Stokić, poznatija po nadimku Žanka, rođena je u Velikom Gradištu 24. januara 1887. godine. Živela je u skromnoj kući koja je nažalost srušena.
Ovde je nekada bila Žankina kuća u Velikom Gradištu
Žankino odrastanje nije bilo idilično, imala je tu nesreću da rano ostane bez oca Bogoslava, koji je bio dobar i skroman čovek, a potom se njena majka Julka preudala za sveštenika Aleksandra Nikolajeviča. Kako sa očuhom nije imala dobar odnos, spas je našla u udaji - sa samo 14 godina udala se za jednog zaječarskog abadžiju i otišla iz Velikog Gradišta.
Kasnije, kada je postala velika glumica, ipak nije zaboravila svoje korene. Povremeno je dolazila u posetu majci i uvek rado razgovarala sa svojim Gradištancima koji su bili ponosni na njen uspeh. Nisu ni oni zaboravili veliku Žanku, naprotiv, uradili su dosta toga da se očuva sećanje na nju.
Dragan Milić, predsednik opštine Veliko Gradište, kaže da je osluškujući šta misle građani zacrtao da se na neki način oduže svim uspešnim Gradištancima,poput Miloja Vasića, Vlastimira Pavlovića Carevca, a naravno i Žanke, koja zauzima posebno mesto u srcima građana ove male opštine.
Dragan Milić, predsednik opštine Veliko Gradište
„Po Žanki Stokić je nazvano naše amatersko pozorište. Pored toga, postavili smo spomen ploču na kuću koja se sada nalazi u dvorištu u kome je živela Žanka“, priča Milić.
Spomen ploča na kući
Povodom 130 godina od rođenja i 70 godina od Žankine smrti, u maju 2017. godine, podigli su joj spomen bistu u gradskom parku. Otkrivanju spomen-biste prisustvovale su i glumice Olga Odanović i Ljiljana Stjepanović, dobitnice nagrade „Žanka Stokić”.
Bista Žanke Stokić u Velikom Gradištu
Žanka i danas živi u gradištanskom pozorištu
U Velikom Gradištu duže od dve decenije postoji i veoma uspešno radi amatersko pozorište, u sklopu Kulturnog centra „Vlastimir Pavlović Carevac“.
„U proleće 1999. godine pozorišna scena ponela je ime Žanka Stokić i od tada do danas sa ponosom nosi ovo ime kroz svoj repertoar i podseća na lik i delo heroine srpskog teatra. Za protekle 22 godine bilo je 20 premijernih izvođenja, veliki broj gostovanja i nagrada na festivalima. Smatram da svojim radom pozorište opravdava svoje ime i postojanje i čini da Žanka bude večno sa svojim Gradištancima“, kaže Sanja Stanković, direktorka Kulturnog centra.
Sanja Stanković, direktorka JU Kulturni centar „Vlastimir Pavlović Carevac“
Po njenim rečima, Kulturni centar i amatersko pozorište i kroz razne druge aktivnosti čuvaju uspomenu na Žanku. Na Turističkom karavanu u Požarevcu glumci gradištanskog pozorišta, Nenad Mihajlović Goja i Marina Milićević, izveli su igrokaz o Žanki i Carevcu, za koji je publika imala samo reči hvale.
Kada je 2017. godine postavljena njena bista u Gradištu, glumci lokalnog pozorišta izveli su igrokaz kojim su, osim na Žanku, podsetili na još jednog velikana neraskidivo povezanog sa velikom glumicom - Branislava Nušića.
Gradištanka Marina Milićević, čija je majka rođena u ulici u kojoj se nalazi Žankina rodna kuća, maestralno je odglumila Žanku.
„Uvek sam govorila da je možda njen duh ušao malo i u mene. Bila sam ponosna što sam bila u prilici da prenesem jedan mali deo Žankinog gena Gradištancima i da joj se na taj način odužim“, priča nam ova glumica.
Duže od godinu dana su je, kaže, kolege ubeđivale da prihvati čuvenu ulogu gospođe ministarke po kojoj je Žanka poznata, i na kraju je odlučila da ih posluša.
„Žanka je neponovljiva, ne može da se imitira, to moramo da shvatimo svi mi koji hoćemo da glumimo nešto što je ona glumila. Za mene je uloga gospođe ministarke bila više odgovornost nego čast, jer igrati bilo koju ulogu koju je igrala Žanka je pomalo strašno čak i za profesionalce, a tek za nas glumce amatere. To je veliki zalogaj, veliko iskustvo, nešto što ne znam da li ću ikada ponoviti“, iskrena je Marina.
Marina Milićević u ulozi Živke, gospođe ministarke
Kulturni centar iz Velikog Gradišta prati pozorišna dešavanja u Srbiji, a naročito ona ostvarenja koja su vezana za Žanku, kaže Nataša Živanović, organizatorka programa u ovoj ustanovi.
„Imamo hendikep što je naša scena veoma mala pa nemamo tehničkih uslova da dovedemo mnoge dobre predstave, ali pratimo pozorišni repertoar u celoj Srbiji i trudimo se da sve što je vezano za Žanku imamo i u Velikom Gradištu“, kaže ona.
Srpska glumica Ljiljana Stjepanović izvela je monodramu „Žanka“ u okviru svečanosti priređene povodom otkrivanja glumičine biste. U sklopu programa petog festivala amaterskih pozorišta „Štap i kanap“, koji organizuje ova ustanova kulture, udruženje građana „Plamen kulture & UPIFUBR“ iz Požarevca izvelo je predstavu o Žanki pred gradištanskom publikom.
Velika scena ima deset aktivnih glumaca amatera koji, kaže Nataša, znaju sve o Žanki Stokić. Što se tiče male scene, odnosno dece, ne radi se klasična edukacija o njenom liku i delu, ali se često povede priča o slavnoj glumici onako kako je deci najzanimljivije – spontano i nenametljivo.
„Kada se neko dete posebno istakne na sceni njihova mentorka kaže: „Prava si Žanka Stokić“. Deca onda uglavnom postavljaju pitanja o Žanki i na taj način ih upoznajemo sa čuvenom Gradištankom“, objašnjava Nataša Živanović.
Nataša Živanović, organizatorka programa u Kulturnom centru
U Gradištu očito živi taj glumački duh. Veliki broj dece želi da se bavi glumom i mnogi od njih su izuzetno talentovani. Pre početka epidemije koronavirusa imali su više od 40 aktivnih mladih glumaca amatera.
O tome svedoči i Nikola Tišanović iz Velikog Gradišta, koji je prve glumačke korake načinio upravo u dečijem ansamblu pre petnaestak godina. Seća se da se na audiciju za predstavu „To vam je Gula“ javilo oko pet stotina dece, a on je bio jedan od deset koje je poznata srpska glumica Gorica Popović, odabrala da bude deo ansambla.
Najveći uspeh dečije pozorište je upravo ostvarilo izvođenjem ove predstave - treće mesto na republičkom takmičenju u Novom Bečeju. Osvojili su nagradu za najboljeg glumca i najbolju sporednu ulogu.
Nikola Tišanović u predstavi „To vam je Gula“
„Pored Gorice Popović smo upoznali mnogo poznatih glumaca, jer je veliki broj njih dolazio u Gradište, a kroz priču smo upoznali i Žanku. Često nam je pričala o njoj sa velikim poštovanjem, o njenim ulogama i o tome kakva je bila privatno. Bili smo deca i to nam tada nije puno značilo, ali nam se urezalo u pamćenje njeno ime i lik, znali smo da prepoznamo gospođu ministarku, da je to naša Žanka Gradištanka“, priseća se Tišanović, koji je želeo da bude glumac, ali ga je životni put ipak odveo na drugu stranu.
U susret jubileju
Sledeće godine navršava se 135 godina od rođenja Žanke Stokić. Ovaj značajan jubilej biće obeležen prigodnim programom u Velikom Gradištu.
„Planiramo u januaru 2022. godine da otvorimo izložbu fotografija Žanke Stokić u Velikom Gradištu. Radi se o fotografijama iz Muzeja pozorišne umetnosti u Beogradu koje Gradištanci nisu imali prilike da vide“, najavljuje Nataša Živanović.
U Žankinu čast održava se pozorišni festival u susednom Rabrovu kod Kučeva, gde je glumica provela deo detinjstva, a opština Veliko Gradište pomaže organizaciju festivala.
Prvi čovek Gradišta kaže da ima još planova koji su vezani za Žanku.
„Planiramo da u narednom periodu jedna nagrada na festivalu u Rabrovu bude dar opštine Veliko Gradite, a možda i da jedan dan festivala preselimo kod nas. Naredne godine uradićemo i mural sa Žankinim likom“, najavljuje Dragan Milić.
Osim želje da se oduže znamenitoj sugrađanki, cilj je, kaže Milić, da mladi ljudi vide da oni koji su nešto stvorili nisu zaboravljeni, te da ih podstaknu da budu uspešni i postignu nešto u životu, poput njihove sugrađanke, jedinstvene i neponovljive Žanke Stokić.
Ovaj tekst je nastao u sklopu projekta “Žanka Stokić - simbol velikog dara i stradanja” po Konkursu za sufinansiranje projekata proizvodnje medijskih sadržaja koji promovišu i afirmišu teme iz oblasti kulture u 2021. godini” .
