Najvažnije
How Good Of A Friend Are You Really?
Kroz projekat “Najbronija dijaspora – neiskorišćeni potencijal” istraživali smo koliko je dijaspora voljna da ulaže stečeni kapital u matici i predstavili retke primere sitnijih ulaganja u grad Požarevac i opštine sa najbrojnijom dijasporom. U manjim opštinama u okrugu, poput Kučeva, Malog Crnića, Žabara i Golupca, gotovo da nema ni sitnijih investicija.
Sa područja grada Požarevca, Petrovca na Mlavi, Velikog Gradišta i Žagubice veliki broj ljudi se nalazi na privremenom radu u inostranstvu, a rezultati popisa koji je sproveden u oktobru ove godine pokazaće precizne brojke. Matica od dijaspore, kako se pokazalo, nije imala velike koristi u ovim opštinama, u smislu pokretanja privrednog razvoja, a u manjim opštinama Braničevskog okruga situacija je još drastičnija.
BRANIČEVSKI OKRUG BEZ VEĆIH INVESTICIJA DIJASPORE – ZAŠTO?
POŽAREVLJANI RADIJE ULAŽU U DIJASPORI NEGO U RODNOM GRADU
ŠTA KOČI PETROVAČKU DIJASPORU DA ULAŽE U RODNI KRAJ
DIJASPORA NAJVIŠE ULAŽE U NEKRETNINE KOJE IZDAJE TURISTIMA
RETKI SU PRIMERI ULAGANJA DIJASPORE U ŽAGUBIČKI KRAJ
Iako su ljudi iz Kučeva, Malog Crnića, Žabara i Golupca takođe odlazili u inostranstvo u potrazi za boljim uslovima života, počev od šezdesetih godina prošlog veka pa sve do danas, u ovim opštinama gotovo da nema ni tih sitnijih investicija.
Rajičić: U planu otvaranje kancelarije za dijasporu
Procena je da se od šest do sedam hiljada Kučevljana nalazi na privremenom radu u inostranstvu i to pretežno u Austriji, Švajcarskoj, Italiji i Nemačkoj. Po rečima Ivana Rajičića, predsednika opštine Kučevo, u ovoj opštini ne postoji kancelarija koja se bravi konkretno dijasporom, ali postoje nadležni za ovu oblast, te oni primaju takve zahteve. Doduše, donedavno nije ni bilo potrebe za takvom službom zbog slabog interesovanja dijaspore u prošlosti, međutim, okolnosti su se promenile i lokalna samouprava će, kako najavljuju, u budućnosti da preduzme određene korake po tom pitanju.
„Kroz naše opštinske službe primali smo pojedinačne zahteve dijaspore jer do sada nisu bili tako učestali, međutim, u poslednje vreme situacija se polako menja a verujemo da će u narednim godinama biti konkretnijih poteza. U korak sa tim novim okolnostima nameravamo sledeće godine da otvorimo kancelariju za dijasporu koja će primati naše ljude koji žive i rade u inostranstvu i davati im dalje smernice za mogućnosti ulaganja“, najavio je Rajičić.
Ivan Rajičić
Kaže da su planom razvoja opštine Kučevo definisali određene privredne grane koje su od interesa za dalji razvoj, a to su privreda i turizam.
„Velika većina naših ljudi koji radi u inostranstvu ima velike objekte koji sada ne služe svrsi. Mi pokušavamo da ih edukujemo u tom pravcu da te svoje objekte koje ne koriste pretvore u mini hostele za prijem turista i da imaju korist od njih, da se registruju na portal E-turista i budu vidljivi u Srbiji. Što se privrede tiče, pravimo sada novu investicionu kartu koja će obuhvatiti nove industrijske delove grada pa ćemo u budućnosati moći potencijalnim investitorima da ponudimo neke infrastrukturno opremljene parcele “, najavljuje Rajičić.
Ono što bi možda, kaže, pospešilo interesovanje dijaspore da ulaže u matici je povezavanje i udruživanje dijaspore, jer možda pojedinci nemaju kapaciteta da sami pokrenu neke proizvodne pogone koji bi zaposlili više stotina ljudi.
Antonijević: Većih investicija nema, dijaspora uglavnom ulaže u poljoprivredu
Pojava migracije stanovništva je osetna u svim naseljima na teritoriji opštine Malo Crniće, uticaj je vidljiv kako na brojnosti, tako i na strukturi. Najveći broj stanovnika sa teritorije ove opštine živi i radi u Austriji i Nemačkoj, a u nešto manjem broju ih ima u Italiji i Švajcarskoj. Evidenciju o trenutnom broju ljudi koji se nalaze u inostranstvu opština ne poseduje, ali prema poslednjim dostupnim podacima Republičkog zavoda za statistiku iz popisa stanovništva 2011. godine, na radu i boravku u inostranstvu se nalazi 31,6 odsto ljudi sa teritorije opštine Malo Crniće. Nakon objavljivanja podataka iz popisa stanovništva 2022. godine, opština će posedovati ažurirane podatke, kaže Mališa Antonijević, predsednik opštine Malo Crniće.
On navodi da ova opština istinski brine o ljudima koji žive u inostranstvu i izražava težnju za objedinjavanjem, zajedničkom saradnjom, komunikacijom, zajedničkim projektima i idejama. Većih investicija iz inostranstva za zasad nema, ali postoje sitnije koje se između ostalog ogledaju u ulaganju u poljoprivrednu mehanizaciju, kao što je na primer kupovina novijih traktora, kojim se pospešuje poljoprivredna proizvodnja, olakšava rad i povećava produktivnost.
“Ljudi koji žive u inostranstvu su do sada svoj stečeni kapital ulagali u privatne investicije, kao što je kupovina ili uređenje kuća, kupovina tehnike, poljoprivredne mehanizacije i slično, međutim u poslednje vreme postoje i ljudi koji su uočili značaj ulaganja u matičnu opštinu, ti slučajevi jesu retki, ali svakako da pomaka u tom pravcu ima, te ako se ovakav trend nastavi u budućnosti očekujemo još dosta investicija naših ljudi iz inostranstva. Ulaganja su bitna kako za njih, tako i za opštinu, jer bi oni time svoj kapital uvećali, a opština bi se ekonomski razvijala. U budućem periodu potrebno je pažnju posvetiti podsticanju dijaspore da uvide potencijale svoje opštine, da požele da svoj kapital ulažu u nju i da zajedno uz punu podršku opštine učestvuju u razvoju. Kako u opštini ne postoji služba za dijasporu, ne znači da oni nemaju mogućnosti da se obrate za pomoć ili da dođu sa nekim predlogom. Ja kao predsednik opštine sam uvek tu da stranke primim, saslušam i da zajedno sa njima smislimo način na koji je neku zamisao moguće realizovati”, naglasio je Antonijević.
Mališa Antonijević
Opština Malo Crniće spada u nerazvijene opštine ali se, po njegovim rečima, svakodnevno trudi da poboljša svoj ekonomski status, te ne pravi razliku između domaćih i ulaganja iz inostranstva, svi investitori su dobrodošli i ne postoje posebni programi namenjeni samo za ljude iz dijaspore.
“Sa ciljem daljeg razvoja, opština je pristupila razvoju Programa lokalnog ekonomskog razvoja za period od 2022-2024. godine, kojim su predviđna sredstva u iznosu od 10.000.000 dinara kao podrška svim privrednim subjektima koji žele da zajedno ekonomski jačamo našu opštinu. Za taj program mogu konkurisati i ljudi iz inostranstva koji žele da svoj kapital ulažu na području opštine Malo Crniće. Cilj je usmeravanje investicija, naglašavanje potencijala opštine, kao i održiv razvoj ove lokalne zajednice. Svi ljudi su dobrodošli i moja vrata uvek su otvorena za bilo koji razgovor, ideju ili predlog koji bi ekonomski osnažio našu lokalnu samoupravu”, istakao je Antonijević i uputio poziv svim ljudima iz inostranstva da ulažu u svoju opštinu.
On smatra da svaka opština mora dosta da radi na povećavanju informisanosti zainteresovanih lica o mogućnostima za ulaganje, boljem povezivanju opštine i ljudi iz inostranstva, kao i na poboljšanju međusobne saradnje. Manjak radne snage je ozbiljan izazov sa kojim se ova opština suočava, što će u narednom periodu iziskivati angažovanje ljudi sa strane, kako bi ovdašnji privredni subjekti mogli efikasno da funkcionišu.
Lukić: Zainteresovanost dijaspore za ulaganje u opštini Žabari nije velika
Zvanična evidencija koliko se lica iz opštine Žabari trenutno nalazi u inostranstvu ne postoji. Prema podacima sa popisa iz 2011.godine u pitanju je oko 5000 lica, a najveći broj njih se nalazi u evropskim zemljama - Austriji, Nemačkoj, Italiji, Švajcarskoj i Francuskoj. Tačan broj znaće se kada budu objavljeni podaci sa popisa iz ove godine.
„Iz dosadašnjeg iskustva zainteresovanost dijaspore za ulaganje u opštini Žabari nije velika, a za sve vidove pomoći svi koji žele da pokrenu neki posao mogu se javiti Odeljenju za privredu, urbanizam i društvene delatnosti. Posebna kancelarija za saradnju sa dijasporom ne postoji. Konkretne mere oko olakšica za dijasporu ne postoje, ali sva zainteresovana lica mogu u opštinskoj upravi dobiti stručnu pomoć oko administracije radi bržeg otvaranja preduzeća, kao i određene poreske olakšice za nova preduzeća“, kaže prvi čovek opštine Žabari, Jovan Lukić.
Jovan Lukić
Smatra da je nedostatak interesovanja za veća ulaganja u privredu uslovljen životnim prilikama u inostranstvu i promenama u shvatanju generacija koje su se integrisale u društvene prilike i način života u zemljama u kojima žive i rade.
Opština Golubac ključ razvoja vidi u turizmu
Situacija je identična i u opštini Golubac, saznajemo iz opštinske uprave. Kancelarija za dijasporu u ovoj opštini ne postoji i interesovanje Golupčana koji se nalaze na privremenom radu u inostranstvu za pokretanje nekog posla u matici, a kojih je prema popisu iz 2011. godine bilo 2.043, gotovo da ne postoji.
Glavni fokus u ovoj maloj opštini je turizam, s obzirom na to da Golubačka tvrđava i manastir Tumane privlače veliki broj turista. Plan je da se dijaspori ponudi da ulažu u otvaranje smeštajnih kapaciteta, a svi zainteresovani mogu se javiti Turističkoj organizaciji opštine Golubac koja će ih uputiti u sve detalje i povezati ih sa nadležnim službama u Opštinskoj upravi Golubac.
“Dani dijaspore” u Velikom Gradištu
Značaj brojne dijaspore u Braničevskom okrugu koja predstavlja neiskorišćeni potencijal, prepoznali su i sa vrha države. U prilog tome govori nedavno održan radni sastanak pod nazivom “Dani dijaspore” u Velikom Gradištu kome su prisustvovali Đorđe Milićević, ministar bez portfelja zadužen za saradnju sa dijasporom, njegovi saradnici, čelni ljudi opštine Veliko Gradište i predstavnici dijaspore iz ove opštine.
Ovo je prvi radni sastanak koji novoformirani kabinet Vlade Srbije i opština Veliko Gradište organizuju sa dijasporom, sa namerom da “Dani dijaspore“ i ovaj vid okupljanja preraste u tradiciju koja će doprineti boljoj saradnji matice i dijaspore i definisanju mera i aktivnosti koje će, svakako, biti od značaja za građane u dijaspori.
Radni sastanak “Dani dijaspore” u Velikom Gradištu
Milićević je najavio planove ministarstva za unapređenje saradnje i položaja dijaspore.
“Nismo slučajno izabrali Veliko Gradište. Ovo je prva opština na teritoriji Srbije u okviru koje, zajedno sa lokalnom zajednicom, razgovaramo sa našim ljudima koji žive van svoje matice jer ovde imamo primere dobre prakse kako treba da izgleda saradnja sa dijasporom koja povremeno ili privremeno živi ovde, a ima tendeciju da ostane trajno na prostoru opštine Veliko Gradište“, naveo je ministar.
Milićević je rekao i da je važno da lokalna samouprava omogućava dalji razvoj, pre svega, kroz ulaganje u infrastruktru bez koje nema ni turizma ni ekonomskog razvoja, te da su od izuzetnog značaja i izgradnja brze saobraćajnice Požarevac – Veliko Gradište – Golubac i aerodrom na Srebrnom jezeru.
Takođe je dodao da je cilj Ministarstva da Srbiju približi dijaspori i dijasporu Srbiji kako bi shvatili da su ovde dobrodošli i da je njihov povratak od izuzetne važnosti.
Ovaj tekst nastao je u sklopu projekta “Najbrojnija dijaspora – neiskorišćeni potencijal”.
